Tajemnicze E

 

Podział E-składników według funkcji przy produkcji żywności 

E100-E199 – barwniki
E200-E299 – konserwanty
E300-E399 – przeciwutleniacze
E400-E499 – emulgatory, stabilizatory, środki zagęszczające
E500-E599 – dodatki o zróżnicowanym przeznaczeniu
E600-E699 – wzmacniacze smaku
E700-E799 – antybiotyki
E900-E1299 – dodatki do żywności o różnym zastosowaniu
E1300-E1400 – modyfikowane skrobie

 

Skrócona lista E-składników. Opracowane głównie na podstawie tabel Stathama.

Oznaczenia
nieszkodliwy, uznany za bezpieczny
podejrzany
niebezpieczny
zalecana ostrożność [Statham k​la​syfikuje​te składniki ​jako bezpieczn​e lub uważane za bezpieczne. Nie zmienia to jednak faktu, że są szkodliwe dla określonych grup konsumentów, np. alergików, dzieci czy ​osób​ przyjmujących leki. A także dla ​tych, którzy​ nadużywają produktów zawierających te składniki. Zachęcamy do sprawdzania, czy szkodliwe działanie oznaczonych na fioletowo E-dodatków dotyczy was bezpośrednio.]

Barwniki spożywcze
E100 kurkumina
E101 ryboflawina
E102 tartrazyna
E104 żółcień chinolinowa
E110 żółć pomarańczowa FCF
E120 kwas karminowy, koszenila
E122 azorubina
E123 amarant
E124 czerwień koszenilowa
E127 erytrozyna
E128 czerwień 2G
E129 czerwień Allura AC
E131 błękit patentowy
E132 indygotyna
E133 błękit brylantowyFCF
E140 chlorofil
E141 kompleksy miedzi z chlorofilem i jego pochodnymi
E142 zieleń S
E150a karmel prosty
E150b karmel siarczynowy
E150c karmel amoniakalny
E150d karmel amoniakalno-siarczynowy
E151 czerń brylantowa PN
E153 węgiel roślinny
E154 brąz FK
E155 brąz HT
E160a karoteny
E160b annato, biksyna, norbiksyna
E160c kapsorubina, kapsantyna, ekstrakt z papryki
E160d likopen
E160e beta-apo-8′-karotenal (C30)
E160f ester etylowy beta-apo-8′-karotenowego
E161b luteina
E161g kantaksantyna
E162 betanina (barwnik buraka ćwikłowego)
E163 antocyjany
E170 węglan wapnia
E171 dwutlenek tytanu
E172 tlenki i wodorotlenki żelaza
E173 aluminium
E174 srebro
E175 złoto
E180 czerwień litolowa

Konserwanty

E200 kwas sorbowy
E202 sorbinian potasu
E203 sorbinian wapnia
E210 kwas benzoesowy
E211 benzoesan sodu
E212 benzoesan potasu
E213 benzoesan wapnia
E214 ester etylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego
E215 sól sodowa p-hydroksybenzoesanu etylu
E216 ester propylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego
E217 sól sodowa p-hydroksybenzoesanu propylu
E218 ester metylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego
E219 sól sodowa p-hydroksybenzoesanu metylu
E220 dwutlenek siarki
E221 siarczyn sodu
E222 wodorosiarczan sodu
E223 disiarczan sodu
E224 disiarczan potasu
E226 siarczyn wapnia
E227 wodorosiarczan wapnia
E228 wodorosiarczyn potasu
E230 bifenyl
E231 ortofenylofenol
E232 ortofenylofenolan sodu
E234 nizyna
E235 natamycyna
E239 heksametylenoczteroamina
E242 dwuwęglan dimetylu
E249 azotyn potasu
E250 azotyn sodu
E251 azotan sodu
E252 azotan potasu
E260 kwas octowy
E261 octan potasu
E262 octan sodu
E263 octan wapnia
E270 kwas mlekowy
E280 kwas propionowy
E281 propionian sodu
E282 propionian wapnia
E283 propionian potasu
E284 kwas borowy
E285 tetraboran sodu (boraks)
E290 dwutlenek węgla
E296 kwas jabłkowy (z owoców lub syntetyczny)
E297 kwas fumarowy

Przeciwutleniacze

E300 kwas askorbinowy, witamina C
E301 askorbinian sodu
E302 askorbinian wapnia
E304 estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego
E306 mieszanina tokoferoli, witamina E
E307 alfa-tokoferol
E308 gamma-tokoferol
E309 delta-tokoferol
E310 galusan propylu
E311 galusan oktylu
E312 galusan dodecylu
E315 kwas izoaskorbinowy
E316 izoaskorbinian sodu
E320 butylohydroksyanizol (BHA)
E321 butylohydroksytoluen (BHT)
E322 lecytyny
E325 mleczan sodu
E326 mleczan potasu
E327 mleczan wapnia
E330 kwas cytrynowy
E331 cytryniany sodu
E332 cytryniany potasu
E333 cytryniany wapnia
E334 kwas l(+)-winowy
E335 winiany sodu
E336 winiany potasu
E337 winian potasowo-sodowy
E338 kwas fosforowy
E339 fosforany sodu
E340 fosforany potasu
E341 fosforany wapnia
E343 fosforany magnezu
E350 jabłczany sodu
E351 jabłczan potasu
E352 jabłczany wapnia
E353 kwas metawinowy
E354 winian wapnia
E355 kwas adypinowy
E356 adypinian sodu
E357 adypinian potasu
E363 kwas bursztynowy
E380 cytrynian triamonu
E385 sól wapniowo -disodowa kwasu etylenodiaminotetraoctowego

Emulgatory, stabilizatory, środki zagęszczające

E400 kwas alginowy
E401 alginian sodu
E402 alginian potasu
E403 alginian amonu
E404 alginian wapnia
E405 alginian glikolu propylenowego
E406 agar
E407 karagen
E407a przetworzone wodorosty morskie z g. Euchema
E410 mączka chleba świętojańskiego, guma karobowa
E412 guma guar
E413 guma tragakantowa
E414 guma arabska
E415 guma kasantowa
E416 guma karaya
E417 guma tara
E418 guma gellan
E420 sorbitol
E421 mannitol
E422 glicerol
E425 guma konjac
E431 stearyniann polioksyetylenu
E432 monolaurynian polioksyetylenosorbitolu
E433 monooleinian polioksyetylenosorbitolu
E434 monopalmitynian polioksyetylenosorbitolu
E435 monostearynian polioksyetylenosorbitolu
E436 tristearynian polioksyetylenosorbitolu
E440 pektyny
E442 fosfatydy amonu
E444 octan izomaślanu sacharozy
E450 difosforany
E451 trifosforany
E452 polifosforany
E459 beta-cyklodekstryna
E460 celuloza
E461 metyloceluloza
E463 hydroksypropyloceluloza
E464 hydroksypropylometyloceluloza
E465 etylometyloceluloza
E466 karboksymetyloceluloza
E468 sól sodowa karboksymetylocelulozy
E469 enzymatycznie zhydrolizowana karboksymetyloceluloza
E470a sole sodowe, wapniowe i potasowe kwasów tłuszczowych
E470b sole magnezowe kwasów tłuszczowych
E471 mono i diglicerydy kwasów tłuszczowych
E472a mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. octowym
E472b mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. mlekowym
E472c mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. cytrynowym
E472d mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. winowym
E472e mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. mono
i diacetylowinowym
E472f  mono i diglicerydy k.t. estryfikowane mieszaniną
k. cytrynowego i octowego
E473 estry kwasów tłuszczowych i sacharozy
E474 sacharoglicerydy
E475 estry kwasów tłuszczowych i poliglicerolu
E476 polirycynooleinian
E477 estry kwasów tłuszczowych i glikolu propylenowego
E479b termoutleniony olej sojowy
E481 stearyoilomleczan sodu
E482 stearyoilomleczan wapnia
E483 winian stearylu
E491 monostearynian sorbitolu
E492 tristearynian sorbitolu
E493 monolaurynian sorbitolu
E495 monopalmitynian sorbitolu

Dodatki o zróżnicowanym przeznaczeniu

E500 węglany sodu
E501 węglany potasu
E503 węglany amonu
E504 węglany wapnia
E507 kwas chlorowodorowy (kwas solny)
E508 chlorek potasu
E509 chlorek wapnia
E511 chlorek magnezu
E512 chlorek cyny
E513 kwas siarkowy
E514 siarczany sodu
E515 siarczany potasu
E516 siarczan wapnia
E517 siarczan amonu
E520 siarczan glinu
E521 siarczan glinowo-sodowy
E522 siarczan glinowo-potasowy
E523 siarczan glinowo-amonowy
E524 wodorotlenek sodu
E525 wodorotlenek potasu
E526 wodorotlenek wapnia
E528 wodorotlenek magnezu
E529 tlenek wapnia (wapno niegaszone)
E530 tlenek magnezu
E535 żelazocyjanek sodu
E536 żelazocyjanek potasu
E538 żelazocyjanek wapnia
E541 fosforan glinowo-sodowy
E551 dwutlenek krzemu (krzemionka)
E552 krzemian wapnia
E553a krzemian magnezu
E553b uwodniony krzemian magnezu
E554 krzemian glinowo-wapniowy
E555 krzemian glinowo-potasowy
E558 bentonit
E559 krzemian glinu
E570 kwasy tłuszczowe
E574 kwas glukonowy
E575 lakton kwasu glukonowego
E576 glukonian sodu
E577 glukonian potasu
E578 glukonian wapnia
E579 glukonian żelazawy
E585 mleczan żelazawy

 

Wzmacniacze smaku

E620 kwas glutaminowy
E621 glutaminian monosodowy
E622 glutaminian monopotasowy
E623 diglutaminian wapnia
E624 glutaminian monoamonowy
E625 diglutaminian magnezu
E626 kwas guanylowy
E628 guanylan dipotasowy
E629 guanylan wapnia
E630 kwas linozynowy
E631 inozynian disodowy
E632 inozynian dipotasowy
E633 inozynian wapnia
E634 5’rybonukleotyd wapnia
E635 5’rybonukleotyd disodowy
E640 glicyna i jej sól sodowa
E650 octan cynku

 

Dodatki do żywności o różnym zastosowaniu

E900 dimetylopolisiloksan
E901 wosk pszczeli biały i żółty
E902 wosk candelilla
E903 wosk karnauba
E904 szelak
E905 wosk mikrokrystaliczny, wosk naftowy
E914 utleniony wosk polietylenowy
E920 L-cysteina
E927b karbamid
E950 acesulfam K
E951 aspartam
E952 kwas cyklaminowy
E953 izomaltoza
E954 sacharyna i jej sole- sodowa, potasowa i wapniowa
E955 sukraloza (syntetyk wytwarzany z cukru i chloru)
E957 taumatyna
E959 neohesperydyna DC
E962 sól aspartamu-acesulfamu
E965 maltitol
E966 laktitol
E967 ksylitol
E1103 inwertaza
E1105 lizozym
E1200 polidekstroza
E1201 poliwinylopirolidon PVP
E1202 poliwinylopirolidon (syntetyczny)

 

 Modyfikowane skrobie

E1404 skrobia utleniona (syntetyczna, modyfikowana)
E1410 fosforan monoskrobiowy
E1412 fosforan diskrobiowy
E1413 fosforowany fosforan diskrobiowy
E1414 acetylowany fosforan diskrobiowy (syntetyczny)
E1420 acetylowana skrobia (syntetyczna)
E1422 acetylowany adypinian diskrobiowy (modyfikowana)
E1440 hydroksypropyloskrobia
E1442 hydroksypropylofosforan diskrobiowy
E1450 sól sodowa oktenylobursztynianu skrobiowego
E1451 acetylowana skrobia utleniona (modyfikowana)
E1518 trioctan glicerolu
E1520 glikol 1,2-propylenowy

 

Lista E - co powinieneś o nich wiedzieć

Na czym polega sekret umiejętnego wyboru produktu? Na co należy zwrócić uwagę kupując żywność? Na cenę? A może na wygląd? Otóż nie! Cała tajemnica tkwi w etykiecie.

Kilka prostych zasad, jak czytać etykietę:

Zawsze patrzymy na tył opakowania i sprawdzamy:

1. datę ważności, funkcjonuje jako:

·         Termin przydatności do spożycia (na produkcie znajdziemy napis "Należy spożyć do ...", określa dzień, miesiąc i rok) - dotyczy to żywności nietrwałej i łatwo psującej się, np. mięso, nabiał; oraz

·         Data minimalnej trwałości ("Najlepiej spożyć przed...", określa miesiąc i rok) - na produktach długoterminowych, suszonych, mrożonych

2. warunki przechowania, np. w suchym i chłodnym miejscu;

3. wartości odżywcze, kalorie, GDA z ang. Guideline Daily Amounts, czyli wskazane dzienne spożycie;

4. skład produktu - podawany w sposób malejący, czyli od składnika, którego jest najwięcej, do takiego którego jest najmniej (patrz np. kakao „dla dzieci” – kakao czy cukier?).

 

Pamiętaj! Im krótsza lista składu produktu spożywczego, tym zdrowiej.

 

5. właściwą nazwę produktu; łąkowe, śmietankowe czy „prosto z natury” nie musi oznaczać masła.

 

 

Jeśli na pierwszym, drugim lub trzecim miejscu występuje cukier – nie kupuj, nie warto!

 

Warto wiedzieć co kryje lista składników, bo oprócz podstawowych substancji takich jak: białka, cukry czy tłuszcze wprowadzane są nazwy i symbole  E, z których rozszyfrowaniem niejedna osoba może mieć problem. Zadajmy sobie pytanie: Co kryje się pod symbolem E? Czy E są szkodliwe, a także których należy się wystrzegać? Jak E wpływa na nasze zdrowie? Odpowiedzi znajdziecie w dalszej części artykułu.

Co to jest lista E?

·         to spis dodatków do żywności, powszechnie stosowanych w przemyśle spożywczym,

·         są wśród nich substancje pochodzenia naturalnego, czyli występujące w przyrodzie i syntetyczne - powstające w laboratorium,

·         obecnie funkcjonuje ponad 1500 dodatków do żywności,

·         każde E dodane do produktu spożywczego opisane jest na jego etykiecie jako skrót E z numerem, np. E 621 to glutaminian sodu,

·         wyróżnia się 5 podstawowych grup E: barwniki, konserwanty, przeciwutleniacze, emulgatory i pozostałe (tab. nr 1).

 

Statystki są przerażające! Zjadamy ok. 2 kilogramów "chemii" ukrytej w żywności.

 

Powszechność stosowania E w przemyśle spożywczym stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Już dziś wiadomo, że wiele z tych substancji może powodować lub nasilić problemy zdrowotne takie jak: astma, migrena,  nadpobudliwość, niektóre mogą być nawet toksyczne.

Pojawia się wobec tego pytanie: Czy strach przed wszechobecnym E jest zawsze uzasadniony?

Okazuje się, że nie. Są wśród nich substancje (choć nieliczne), które nie mają negatywnego wpływu na nasze zdrowie m.in. E 100 - kurkumina, czy E 300 - witamina C.

E staje się szczególnie szkodliwe, kiedy:

·         spożywamy je długotrwale i w dużych ilościach,

·         albo w połączeniu z inną substancją tworzą związek, który może być dla nas trujący, np. połączenie E 211 (benzoesanu sodu) z witaminą C, gdyż prowadzi to do powstania rakotwórczego benzenu. Takie połączenie stosuje się w produkcji napojów gazowanych.

Do masowo stosowanych E w żywności należą:

E 210, E 211, E 220, E 249 - E 252, E 621, E 951, E 954.

Najwięcej E zawierają takie produkty jak: słodycze, napoje gazowane, wędliny.

Istnieje grupa osób bardziej wrażliwych na działanie substancji E, należą do nich: małe dzieci, alergicy, osoby starsze, osoby o wrażliwym układzie pokarmowym.

 

Generalna zasada jest taka: Im krótsza lista E na produkcie, tym lepiej!

 

 

 

Poniżej pomocne tabele.

Podział E i ich krótka charakterystyka

 

Tab.1

Grupa E	Numer	Zastosowanie (m.in.)	Właściwości
Barwnik	E 100   - E 199	Słodycze, desery, napoje, galaretki	Nadają lub poprawiają barwę produktów
Konserwanty	E 200   - E 299	Wyroby garmażeryjne, napoje gazowane, soki, konserwy, owoce suszone	Zapobiegają psuciu się produktów, przedłużają trwałość i zabezpieczają przed drobnoustrojami
Przeciwutleniacze	E 300   - E 399	Płatki śniadaniowe, frytki, chipsy, masy do ciast, biszkopty, wędliny, margaryna, masło	Zapobiegają utlenieniu środków  spożywczych, przeciwdziałają np. jełczeniu tłuszczów lub zmianom ba
Emulgatory	E 400   - E 499	Lody, zupy w proszku, majonez, margaryna, wędliny, pieczywo, czekolada i produkty czekoladowe	Odpowiadają za trwałość i konsystencję produktu
Pozostałe (m.in. wzmacniacze smaku, substancje słodzące)	E 500   - E 1500	Słodycze, gumy do żucia, napoje light, soki, jogurty, desery, przyprawy	Wzmacniają smak, zamienniki cukru

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lista nieszkodliwych E

Tab. 2

E 100 KURKUMINA	E 101 RYBOFLAWINA -WIT. B2	E 140 CHLOROFIL	E 160- E 163 KAROTENY
E 300 KWAS ASKORBINOWY - WIT.C	E 306 WITAMINA E	E 322 LECYTYNA	E 410 MĄCZKA CHLEBA ŚWIĘTOJAŃSKIEGO
E 412 GUMA GUAR	E 440 PEKTYNA

 

Lista niektórych szkodliwych E i ich wpływ na organizm

Tab. 3

SZKODLIWE E	Wpływ na organizm
E 102 TARTAZYNA	Reakcje alergiczne, bezsenność, depresje, podejrzany o ADHD u dzieci
E 104 ŻÓŁCIEŃ CHINOLINOWA	Reakcje alergiczne, podejrzana o ADHD u dzieci
E 110 ŻÓŁCIEŃ POMARAŃCZOWA	Reakcje alergiczne, podejrzany o ADHD u dzieci
E120 KOSZELINA	Reakcje alergiczne
E 123 AMARANT	Rakotwórczy
E 124 CZERWIEŃ KOSZELINOWA	Niebezpieczna dla astmatyków, podejrzana o ADHD u dzieci
E 127 ERYTROZYNA	Hamuje wzrost, upośledza działanie tarczycy
E 131 BŁEKIT PATENTOWY	Rakotwórczy
E 210 - E 213 KWAS BENZOESOWY I JEGO SOLE	Rakotwórczy
E 220 - E 228 DWUTLENEK SIARKI I JEGO SOLE	Powoduje stratę wit. B12, reakcje alergiczne, bóle głowy, nudności, zakłóca pracę jelit
E 249 - E 251 AZOTYNY	Rakotwórcze
E 310 - E 312 GALUSANY	Reakcje alergiczne, wysypki
E 320 BHA	Zwiększa poziom cholesterolu we krwi
E 400 KWAS ALGINOWY	Niebezpieczny dla kobiet w ciąży - utrudnia wchłanianie żelaza
E 407 KARAGEN	Owrzodzenia układu pokarmowego, działa przeczyszczająco
E 621 GLUTAMINIAN SODU	Może powodować bóle jelitowo-żołądkowe, bóle głowy, nudności, osłabienie lub pogorszenie wzroku
E 951 ASPARTAM	Rakotwórczy
E 954 SACHARYNA	Rakotwórcza

 

Przy wyborze żywności powinniśmy zwracać uwagę na następujące kryteria:

• nie spożywać bądź bardzo ograniczyć spożywanie żywności przetworzonej oraz fastfoodów

• zaopatrywać się w żywność BIO, która nie zawiera dodatków chemicznych

• zaznajamiać się z informacjami dotyczącymi określonego produktu, czytać informacje umieszczone na opakowaniu produktu

• zaopatrywać się w produkty surowe, nieprzetworzone (mięso, drób, owoce), i przyrządzać je samemu, dodając naturalne zioła i przyprawy

• zrezygnować z produktów konserwowych, wędzonych, marynowanych, oraz z produktów sprzedawanych w słoikach czy puszkach 

• unikać kupowania produktów o przedłużonym terminie przydatności do spożycia (zdarzają się kilkuletnie)

• zaopatrywać się tylko w takich ciastkarniach czy lodziarniach, które same produkują swoje wyroby, używają tylko sprawdzonych receptur i nie dodają do swoich wyrobów szkodliwych substancji chemicznych

• nie pić napojów puszkowych, wzbogacanych konserwantami, barwnikami, słodzikami i ulepszaczami smaku i zapachu

• zaopatrywać się w świeże warzywa i owoce, pochodzące z rejonu, w którym mieszkamy, z ogródków działkowych bądź sklepów oferujących BIO-produkty.

Świadomy, a nie przypadkowy wybór żywności wcale nie jest trudny. Możliwości kupienia dobrej i zdrowej żywności jest coraz więcej, i bardzo dużo zależy od naszej własnej determinacji oraz wyboru stylu życia.

 

W ostatnich latach obserwuje się nowy trend determinujący nowoczesny styl życia, który polega na zmianie podejścia do niego również w aspekcie zdrowej żywności i jej wpływu na zdrowie. Coraz więcej osób zauważa bezpośredni związek miedzy dietą a zdrowiem, coraz więcej ludzi dobiera żywność nie przypadkowo, lecz świadomie, na zasadzie – wiem, co jem.